Flaka analizon: Pasaportat bullgare dhe dilema maqedonase
Gjatë vitit 2024, sipas raportit të Komisionit për Shtetësinë Bullgare, 1,698 qytetarë të Maqedonisë së Veriut kanë marrë pasaporta bullgare. Ky numër është pjesë e një trendi të vazhdueshëm, ku mijëra qytetarë të Maqedonisë po kërkojnë shtetësi bullgare si mundësi për kushte më të mira jetese dhe punësimi në Bashkimin Evropian.
Historiku i numrave:
- 2010–2020: 65,675 maqedonas morën shtetësinë bullgare me dekret presidencial.
- 2020: 9,098 shtetas të Maqedonisë morën shtetësi bullgare.
- 2021: 7,696 qytetarë.
- 2024: 1,698 qytetarë.
Në total, burime bullgare dhe ndërkombëtare raportojnë se rreth 120 mijë maqedonas kanë marrë nënshtetësi bullgare në 22 vitet e fundit.
Arsyet:
- Liria e lëvizjes dhe punës në BE – shtetësia bullgare u ofron qytetarëve të Maqedonisë një derë të hapur drejt tregut evropian të punës dhe studimeve.
- Prejardhja bullgare – ligji bullgar kërkon dëshmi për origjinë bullgare, shpesh përmes deklaratave të vetëdijes ose dokumenteve historike.
- Motivet ekonomike – sipas burimeve, shpesh qytetarët kanë paguar deri në 1,000 euro për të siguruar pasaportë bullgare.
Problemi me adresat fiktive: Vetëm ndërmjet viteve 2016–2019, mbi 4,000 qytetarë maqedonas janë regjistruar në vendbanimin Rilci me adresa inekzistente. Në fshatin Belo Pole figurojnë ende të regjistruar mbi 10,000 maqedonas, ndonëse vendasit thonë se nuk i kanë parë kurrë.
Dimenzioni politik:
- Marrja e pasaportave bullgare shihet si strategji individuale për të siguruar të ardhmen, por nga një këndvështrim politik është edhe tregues i krizës së besimit në shtetin maqedonas.
- Qeveria aktuale e VMRO-DPMNE-së akuzohet se me politikën e saj gjithnjë e më afër Beogradit po minon marrëdhëniet me Bullgarinë, duke i shtyrë edhe më shumë qytetarët të kërkojnë alternativa jashtë vendit.
- Kjo sjell një dilemë identitare: maqedonasit po bëhen bullgarë në letër, për të mbijetuar ekonomikisht, ndërkohë që diskursi politik i brendshëm vazhdon ta mohojë ose problematizojë këtë fenomen.
Pasojat afatgjata: Analistët paralajmërojnë se nëse trendi vazhdon, deri në vitin 2035, popullsia maqedonase do të përballet me një krizë identitare dhe demografike, ku një numër i madh qytetarësh do të mbajnë shtetësi tjetër dhe do të jetojnë jashtë vendit.
Në këtë kontekst, çështja e pasaportave bullgare nuk është vetëm statistikë, por simptomë e dobësisë së shtetit, mungesës së perspektivës së brendshme dhe politikave që nuk i ofrojnë qytetarit maqedonas arsye të forta për të ndërtuar jetën e tij në vend. Flaka
