Watch and Warn Disinfo: Pritet ndikim i mediave serbe mbi proceset zgjedhore të vjeshtës në Ballkan

Huazuar nga META

Dezinformimi paraqet një sfidë të vazhdueshme në Ballkanin Perëndimor, pasi fushatat e dëmshme shpesh janë të drejtuara ndaj ngjarjeve kyçe me synim anti-BE për të thelluar ndarjet, për të minuar besimin tek institucionet demokratike dhe për të lëkundur mbështetjen për integrimin euroatlantik. Në botimin më të ri të buletinit mujor „Disinfo Radar: Watch and Warn“, veçojmë disa nga ngjarjet kyçe të pritshme që ka gjasa të shfrytëzohen për përhapjen e dezinformatave në Ballkanin Perëndimor, shkruan „Vistinomer“.

Ballkani Perëndimor po hyn në një sezon të elektrizuar politikisht, me procese zgjedhore të planifikuara për këtë vjeshtë në Maqedoninë e Veriut, Kosovë dhe entitetin Republika Srpska në Bosnjë e Hercegovinë – ndërkohë që kërkesat në rritje për zgjedhje të parakohshme në Serbi shtojnë pasiguri shtesë. Zgjedhjet në rajon prej kohësh kanë shërbyer si terren i përshtatshëm për aktorë antidemokratikë që zhvillojnë fushata dezinformimi.

Hapësira informative me gjasë do të mbushet me narrativa që paraqesin demokracinë si model të dështuar dhe forcojnë fuqinë e butë të huaj që mbështet kandidatët e favorizuar politikë. Pritet që ndikimi i mediave serbe të luajë rol strategjik në formësimin e perceptimeve për proceset zgjedhore të vitit 2025, duke reflektuar gjithashtu edhe tensionet e brendshme politike.

Kosovë – Zgjedhjet e ardhshme lokale rrezikojnë të ndezin sërish tensionet në veri, ku mediat e lidhura me Serbinë ka gjasa ta paraqesin procesin si të dominuar nga interesat nacionaliste shqiptare.

Republika Srpska – Zgjedhjet e parakohshme presidenciale dhe referendumi i pritshëm mund të paraqiten si dëshmi e ekzagjerimeve perëndimore, duke e shfaqur largimin e Milorad Dodik dhe aktgjykimet e lidhura me të si sulme ndaj identitetit serb, duke shtuar kërcënimet për shkëputje.

Maqedonia e Veriut – Mediat dhe politikanët nën ndikimin e fuqisë së butë serbe mund të paraqesin aktorët politikë shqiptarë si përfaqësues të huaj (proksi).

Shqipëri

Priten fushata dezinformuese polarizuese që minojnë lirinë e shtypit dhe besimin tek mediat. Bastisja policore ndaj „Focus Media Group“ më 24 gusht tërhoqi vëmendje të madhe publike në Shqipëri, gjë që e bën lirinë e shtypit temë të mundshme të përpjekjeve të ardhshme për dezinformim. Narrativat e ndryshme rreth incidentit mund të kthehen në pikë debati të vazhdueshëm dhe të kontribuojnë në rritjen e polarizimit shoqëror.

Bosnjë e Hercegovinë

Ndeshja e futbollit BiH-Izrael si pikë e nxehtë për shpërndarje të dezinformatave. Ndeshja e ardhshme e futbollit mes Bosnjës e Hercegovinës dhe Izraelit, e planifikuar në Mostar më 5 shtator, ka shumë gjasa të shfrytëzohet duke u lidhur me gjeopolitikën rajonale. Pritet që narrativa që i paraqesin boshnjakët si mbështetës të Hamasit të dalin nga mediat e Republikës Srpska dhe partnerët ndërkombëtarë të lidhur, duke e shfaqur shtetin boshnjak dhe boshnjakët si kërcënim sigurie të padenjë për integrim euroatlantik.

Kosovë

Dezinformimi për ngërçin institucional të vazhdueshëm ka gjasa të rrezikojë stabilitetin e vendit dhe aspiratat euroatlantike. Ngërçi i zgjatur institucional lidhur me formimin e qeverisë së re, vendimi i presidentes Vjosa Osmani për t’ia dhënë ose jo mandatin liderit të shumicës parlamentare Albin Kurti, pritet të shfrytëzohet për narrativa dezinformuese që gërryejnë besimin tek institucionet dhe proceset demokratike.

Mali i Zi

Dezinformimi rreth ligjeve për protestat dhe mbikëqyrjen rrezikon të minojë besimin në demokraci dhe rrugën euroatlantike. Përpjekja e qeverisë malazeze për të miratuar ligje kufizuese për protestat dhe mbikëqyrjen – që u tërhoq pas reagimeve të ashpra nga shoqëria civile, opozita dhe aktorët ndërkombëtarë – gjithsesi hapi hapësirë për dezinformime në të ardhmen.

Maqedonia e Veriut

Pritet që incidentet dhe dezinformimet që e zmadhojnë tensionin etnik të intensifikohen para zgjedhjeve lokale të vjeshtës. Zgjedhjet lokale, të planifikuara për 19 tetor dhe 2 nëntor, do të mbahen në kushte të tensioneve etnike të rritura, tashmë të nxitura nga kombinimi i dezinformatave, manipulimeve mediatike dhe gjuhës së urrejtjes. Politikanët, mediat dhe rrjetet e trolleve në rrjetet sociale po e paraqesin selektivisht incidentet e fundit në një ndeshje basketbolli dhe dy ndeshje futbolli si kërcënime etnike, duke polarizuar shoqërinë dhe duke përgatitur terrenin informativ për manipulime të mëtejshme.

Serbi

Pritet që narrativat anti-perëndimore dhe anti-evropiane të ndikojnë në diskursin publik pas takimit Trump-Putin. Pas takimit të tyre në Alaskë, pritet që mediat serbe, të lidhura me narrativat pro-ruse, të forcojnë paraqitjen e Vladimir Putinit si paqebërës global dhe të Donald Trump-it si lider i favorshëm ndaj interesave ruse. Këto narrativa rrezikojnë të nxisin ndjenja anti-perëndimore dhe të përforcojnë më tej kornizat dezinformuese që e paraqesin BE dhe NATO si të fragmentuara, hipokrite apo destabilizuese. Mediat pro-Kremlinit ka gjasa ta paraqesin këtë negociatë si dëshmi se Rusia, dhe jo Perëndimi, është garantuesi i paqes dhe stabilitetit, duke anashkaluar të drejtën ndërkombëtare dhe rolin e Ukrainës në proces.